Du lịch bền vững​ là gì? Các loại hình du lịch bền vững ở Việt Nam

Trong những năm gần đây, Du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của nước ta và để đảm bảo sự phát triển lâu dài và bảo tồn các di sản văn hóa. Nhà nước ban hành, phát triển loại hình Du lịch bền vững trở thành định hướng phát triển chính của ngành du lịch. Cùng Trường Cao đẳng Du lịch Sài Gòn tìm hiểu chi tiết các loại hình và địa điểm du lịch bền vững của nước ta qua bài viết dưới đây.

Du lịch bền vững là gì?

Du lịch bền vững (Sustainable Tourism) là một thuật ngữ được Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) định nghĩa: “Du lịch bền vững là việc phát triển toàn diện các hoạt động du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu hiện tại của khách du lịch, địa phương và toàn ngành, song song với việc quan tâm tới những tác động hiện tại và tương lai của các hoạt động tới kinh tế, xã hội và môi trường”. 

Như vậy, du lịch bền vững là du lịch nâng cao các lợi ích của du lịch cho môi trường tự nhiên, cộng đồng địa phương đồng thời giảm thiểu các chi phí. Với mục tiêu triển khai thực hiện lâu dài mà không ảnh hưởng đến bất cứ nguồn lợi nào mà du lịch phụ thuộc vào.

Mục tiêu triển khai thực hiện lâu dài mà không gây ảnh hưởng bất cứ nguồn lợi nào

Nói cách khác, du lịch bền vững với mục tiêu cốt yếu là việc phát triển hoạt động du lịch nhằm thỏa mãn nhu cầu về kinh tế, xã hội, thẩm mỹ của con người trong khi đó vẫn đảm bảo sự toàn vẹn về đa dạng sinh học, sự phát triển hệ sinh thái và hệ thống hỗ trợ cho cuộc sống con người.

Mục tiêu phát triển du lịch bền vững

Nhà nước ban hành Khoản 14, Điều 3 của Luật Du lịch 2017 “Phát triển du lịch bền vững là sự phát triển du lịch đáp ứng đồng thời các yêu cầu về kinh tế – xã hội và môi trường, bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia hoạt động du lịch, không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu về du lịch trong tương lai”. Chính quyền nước ta đang triển khai các biện pháp thiết lập sự cân bằng hợp lý giữa 3 trụ cột: kinh tế, xã hội, môi trường để đảm bảo tính bền vững về lâu dài.

Bảo vệ môi trường sống

Bảo vệ môi trường sống chính là mục tiêu đầu tiên và quan trọng trong phát triển du lịch bền vững. Trong đó cần bảo tồn các giá trị văn hóa, bảo vệ môi trường tự nhiên, nhằm nâng cao giá trị di sản lịch sử, truyền thống, văn hóa bản sắc dân tộc của cộng đồng dân cư tại điểm du lịch.

Bảo tồn các giá trị văn hóa, bảo vệ môi trường tự nhiên

Mục tiêu chính mà du lịch bền vững hướng đến là việc nâng cao cơ sở vật chất từ thành thị đến nông thôn, cải thiện “tuổi thọ” của cảnh vật, tránh để tình trạng hư hỏng xuống cấp. Đồng thời, cơ quan chức năng cần giáo dục, tuyên truyền cho các cơ sở doanh nghiệp và khách du lịch, áp dụng các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước, không khí, đất.

Phát triển kinh tế

Về lĩnh vực kinh tế, du lịch bền vững cần đảm bảo hiệu quả kinh tế trong du lịch và địa phương tại các điểm du lịch. Du lịch bền vững góp phần thúc đẩy nhu cầu du lịch và tiêu dùng của du khách nhằm kích cầu sự phát triển nền kinh tế địa phương. Các doanh nghiệp và các điểm du lịch cần nâng cao dịch vụ, tạo sự cạnh tranh, lên kế hoạch cụ thể về quản lý, kiểm soát để tiếp tục phát triển và đạt lợi nhuận lâu dài.

Ngoài ra, mục tiêu kinh tế còn có thể tận dụng nguồn lực, nguồn tài nguyên tái tạo hiệu quả. Đồng thời giảm thiểu việc khai thác quá mức nguồn tài nguyên quý hiếm và không thể tái tạo được trong quá trình triển khai các cơ sở, phương tiện và dịch vụ du lịch.

Đảm bảo các vấn đề về xã hội

Mục tiêu về xã hội, việc mở rộng các loại hình cư trú và dịch vụ tại địa phương các điểm du lịch thúc đẩy an sinh xã hội, mở ra hàng ngàn cơ hội việc làm tại khu vực. Thực hiện công bằng, bình đẳng phân phối lợi ích kinh tế – xã hội cho cộng đồng địa phương xứng đáng được hưởng, bất kể mọi giới tính, độ tuổi, dân tộc,…

Nhà nước thực hiện phân phối lợi ích kinh tế – xã hội cho cộng đồng địa phương

Hơn hết, Nhà nước và các quan chức địa phương cũng hỗ trợ duy trì, tăng cường chất lượng đời sống của người dân tại điểm du lịch. Cụ thể có thể đến đến như cơ cấu tổ chức xã hội, tiếp cận nguồn tài nguyên, tránh gây suy thoái và khai thác quá mức môi trường và xã hội.

Các loại hình du lịch bền vững phổ biến hiện nay

Với mục tiêu đem lại giá trị kinh tế, văn hóa, xã hội cho ngành du lịch. Hiện nay ở Việt Nam đang chứng kiến nhiều loại hình du lịch bền vững được phát triển và trở nên phổ biến. Mỗi loại hình du lịch bền vững đều có các đặc điểm và hoạt động đặc trưng riêng, với một mục đích chung tạo trải nghiệm mới lạ cho khách du lịch:

Du lịch sinh thái

Theo Luật Du lịch 2017: “Du lịch sinh thái là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên, gắn với bản sắc văn hoá địa phương, có sự tham gia của cộng đồng dân cư, kết hợp giáo dục về bảo vệ môi trường.” Đây là cơ hội khi tham gia loại hình này, bạn được hòa mình vào thiên nhiên hoang sơ, khám phá nét văn hóa bản địa vô cùng độc đáo, quan sát động vật hoang dã, trekking qua những cánh rừng nguyên sinh rộng lớn,…

Bạn được hòa mình vào thiên nhiên hoang sơ, khám phá nét văn hóa bản địa vô cùng độc đáo

Du lịch văn hóa

Theo Luật Du lịch 2017: “Du lịch văn hóa là loại hình du lịch được phát triển trên cơ sở khai thác giá trị văn hóa, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tôn vinh giá trị văn hóa mới của nhân loại.” Với tài nguyên về di tích lịch sử của đất nước hình chữ “S” vô cùng phong phú. Bạn có thể tham quan, trải nghiệm, mở rộng kiến thức về lĩnh vực văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, kiến trúc, nghệ thuật, phong tục tập quán, lối sống sinh hoạt của người địa phương,… của một nền văn hóa cụ thể. 

Bạn có thể mở rộng kiến thức về lĩnh vực văn hóa, tôn giáo, tập quán của người địa phương,…

Du lịch cộng đồng

Theo Luật Du lịch 2017: “Du lịch cộng đồng là loại hình du lịch được phát triển trên cơ sở các giá trị văn hóa của cộng đồng, do cộng đồng dân cư quản lý, tổ chức khai thác và hưởng lợi.” Với loại hình du lịch này, bạn sẽ được trò chuyện với người địa phương và trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt hàng ngày, thử sức với công việc, các trò chơi dân gian, hoạt động văn hóa như một người địa phương thực thụ. Bạn cũng sẽ được trải nghiệm về nền ẩm thực và các hoạt động khác tương tự như du lịch văn hóa.

Bạn được trò chuyện và trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của họ

Du lịch tình nguyện

Du lịch tình nguyện là loại hình du lịch được kết giữa hoạt động du lịch với hoạt động tình nguyện. Bạn sẽ được trải nghiệm kết hợp giữa việc khám phá địa điểm mới và tham gia hoạt động tình nguyện vì cộng đồng như thu gom rác thải, chai nhựa, từ thiện. Hiện nay, đây là loại hình khá phổ biến ở khách du lịch trẻ vì mang trách nhiệm bảo vệ môi trường, phát triển cộng đồng.

Loại hình thu hút khách du lịch trẻ mang trách nhiệm phát triển cộng đồng

Xem thêm: Du lịch nông nghiệp là gì?

Du lịch bền vững bao gồm những yếu tố nào?

Du lịch bền vững có ba hợp phần chính, đôi khi được ví như “ba chân”. Đó chính là: Môi trường – Văn hóa xã hội – Kinh tế.

Gần gũi về xã hội và văn hóa

Du lịch bền vững đề cao việc tìm hiểu và tôn trọng phong tục tập quán, tín ngưỡng của người dân địa phương, không gây ảnh hưởng thay đổi cấu trúc xã hội và văn hóa tại nơi được thực hiện.

Người dân địa phương và du khách tham quan cũng cần nắm được vai trò của mình trong công cuộc phát triển du lịch bền vững. Khuyến khích các cộng đồng, tổ chức, cơ quan nhà nước lên kế hoạch phát triển, giám sát, giáo dục trong việc triển khai loại hình du lịch này.

Phát triển kinh tế địa phương

Không chỉ liên kết về mặt văn hóa, xã hội. Du lịch bền vững đóng góp lớn về mặt kinh tế cho cộng đồng địa phương tại khu vực. Việc nâng cao du lịch tạo ra thu nhập ổn định và công bằng cho các hộ dân cũng như doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ cho địa phương đó. Để các cá nhân hay cơ sở hoạt động tốt cần kiểm soát, quản lý, lên kế hoạch phù hợp tránh việc sụp đổ do hoạt động kinh doanh nghèo nàn.

Du lịch bền vững đóng góp lớn về mặt kinh tế cho cộng đồng địa phương tại khu vực

Thân thiện với môi trường

Du lịch bền vững nâng cao tính bảo tồn, ý thức cộng đồng, khuyến khích người địa phương cũng như du khách giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên và khu bảo tồn biển. 

Từ đó, con người có thể bảo vệ hệ sinh thái, các loài thực – động vật, thủy – hải sản, các nguồn tài nguyên thiên nhiên nói chung và quý hiếm nói riêng,… Đồng thời, việc kết hợp du lịch bền vững còn giúp giảm thiểu việc khai thác quá mức, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường,…

Phát triển kinh doanh du lịch bền vững nhấn mạnh cần có sự kết hợp hài hòa giữa mục tiêu kinh doanh và trách nhiệm xã hội. Điều này có thể hỗ trợ trong quá trình bảo tồn nguồn lợi tự nhiên, đề cao giá trị văn hóa, mang đến lợi tức cho cộng đồng và cũng có thể sẽ thu lợi tức. 

Xem thêm bài viết: Top các địa điểm du lịch Việt Nam nổi tiếng nhất

Các địa điểm phát triển du lịch bền vững phổ biến tại Việt Nam

Nhờ việc sử dụng và khai thác tiềm năng ngành du lịch hiệu quả, Việt Nam trở thành một điểm đến thu hút du khách quốc tế. Tuy nhiên, ngành du lịch muốn phát triển lâu dài cần chú trọng duy trì sự bền vững bằng cách bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng đời sống người dân địa phương. Dưới đây là một số địa điểm nổi bật đang đi đầu trong việc phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam:

Vịnh Hạ Long

Vịnh Hạ Long là nơi mang đến cho du khách trải nghiệm không gian tuyệt vời với vẻ đẹp cảnh quan vùng biển, quần thể đảo đá, hang động lung linh, khám phá nền văn hóa độc đáo có dấu tích từ hàng trăm năm. Hạ Long luôn là điểm đến đầy sức hút và không ngừng hoàn thiện để trở thành trải nghiệm du lịch độc đáo. Ngoài ra, trong rất nhiều nỗ lực của chính quyền và ngành du lịch địa phương thì việc di dời dân làng chài vào bờ, nâng cao dân trí sẽ từng bước lập lại an ninh trật tự, bảo vệ môi trường sinh thái, hình thành sản phẩm du lịch mới đồng thời với nâng cao chất lượng dịch vụ.

Hạ Long không ngừng hoàn thiện để trở thành trải nghiệm du lịch độc đáo 

Phố cổ Hội An

Hội An gây thu hút nhờ nét cổ kính mà hiện nay các địa điểm dễ dàng đánh mất vì quá trình đô thị hóa. Để nâng tầm dịch vụ và cạnh tranh, các điểm du lịch ở Hội An ngày càng mở rộng và đầu tư phát triển hợp lý. Không gian mộc mạc, với sự giao thoa văn hóa đặc sắc, các làng nghề truyền thống,… Hơn hết, các loại hình du lịch văn hóa, sinh thái, nghỉ dưỡng đều rất được chú trọng, hướng tới phát triển du lịch bền vững ở Hội An.

Các điểm du lịch ở Hội An ngày càng mở rộng và đầu tư phát triển hợp lý

Chợ nổi Cái Răng

Chợ nổi Cái Răng là nơi dễ dàng gây ấn tượng với du khách trong và ngoài nước bởi cấu trúc hoạt động, cũng như ý nghĩa và hương vị ẩm thực đặc trưng mà nơi đây đem lại. Chợ nổi Cái Răng đang được chú trọng phát triển dự án du lịch xanh nhằm bảo tồn và phát triển du lịch. Cơ quan chức năng cũng đã có những hành động nhằm đảm bảo nét văn hóa, đặc trưng về bảo vệ môi trường nước như thu gom rác thải trên sông, cải thiện mỹ quan và an toàn giao thông đường thủy,…

Chợ nổi Cái Răng đang được chú trọng phát triển dự án du lịch xanh

Kiến trúc cung đình tại Hoàng Thành Huế

Hoàng Thành Huế chính là một điểm thu hút hàng ngàn khách du lịch ghé thăm, giúp nâng tầm giá trị văn hóa di sản tại Huế. Với các giá trị văn hóa độc đáo, qua việc tham quan và khám phá những cung điện, lăng tẩm nguy nga, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp tinh xảo của nghệ thuật kiến trúc. Hơn hết, khách du lịch còn hiểu sâu hơn về lịch sử hào hùng của một triều đại. Đồng thời, nguồn thu từ du lịch sẽ được tái đầu tư vào công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản, góp phần giữ gìn những giá trị văn hóa quý báu.

Kiến trúc cung đình Huế chính là một điểm thu hút khách du lịch ghé thăm

Trên đây là chi tiết về du lịch bền vững những yếu tố, mục tiêu, các loại hình du lịch liên quan và những địa điểm phát triển du lịch bền vững tại Việt Nam. Đây là một loại hình giúp bảo tồn tính nguyên vẹn của môi trường, đồng thời thúc đẩy các doanh nghiệp phát triển theo 3 hợp phần Môi trường – Kinh tế – Xã hội nhằm duy trì sự phát triển bền vững lâu dài.

Nếu bạn có đam mê, có chủ đích học tập và làm việc lâu dài trong ngành Du lịch. Bạn có thể tìm hiểu thêm một số yêu cầu về chuyên ngành Quản trị Lữ hành hoặc Hướng dẫn Du lịch ở trường Cao đẳng Du lịch Sài Gòn. Với chương trình đào tạo chuyên sâu, tập trung 70% vào thực hành, bạn sẽ được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng chuyên môn để trở thành những quản trị viên lữ hành, hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp.

Bên cạnh đó, Đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm của chúng tôi, đến từ các doanh nghiệp hàng đầu sẽ truyền đạt những kiến thức thực tế giúp bạn tự tin bước vào thị trường lao động. Sau khi tốt nghiệp, bạn có nhiều cơ hội để liên thông lên các trường đại học uy tín như Đại học Kinh tế TP.HCM, Trường Đại học Công Thương TP.HCM,… Đăng ký xét tuyển ngành học ngay tại website https://dulichsaigon.edu.vn/ hoặc liên hệ ngay đến chúng tôi qua số hotline 0906783686 – 0906776471 – 0988575086.