Làm thế nào để chọn ngành nghề phù hợp nhất?

Chọn ngành nghề phù hợp chính là bước ngoặt quyết định hạnh phúc và thành công lâu dài của bạn. Hiểu rõ sở thích, thế mạnh bản thân cùng xu hướng việc làm hot sẽ giúp bạn tránh lãng phí thời gian, tiền bạc. Vậy làm sao để đưa ra quyết định đúng đắn nhất? Ngay sau đây, Cao đẳng Du lịch Sài Gòn sẽ chia sẻ những bí quyết thực tế, dễ áp dụng để bạn tự tin định hướng tương lai trong các ngành nghề đầy tiềm năng.

Xác định thế mạnh bản thân là gì?

Thế mạnh chính là những điều bạn làm tốt một cách tự nhiên, mang lại cảm giác tự tin, hứng thú và thường đạt kết quả vượt trội. Việc nhận diện đúng thế mạnh sẽ giúp sinh viên dễ dàng chọn ngành nghề phù hợp, phát huy tối đa năng lực và dễ dàng thành công trong công việc.

Để xác định thế mạnh của chính mình, bạn có thể thực hiện theo 3 bước đơn giản sau:

• Liệt kê những việc bạn làm tốt nhất: Hãy dành thời gian viết ra tất cả kỹ năng mà bạn tự tin, từ kỹ năng học tập (môn Toán, Văn, Ngoại ngữ…), kỹ năng mềm (giao tiếp, thuyết trình, tổ chức), đến các hoạt động thực tế (nấu ăn, chụp ảnh, thuyết phục người khác…).
• Xác định hoạt động khiến bạn thoải mái: Đó là những công việc bạn có thể làm hàng giờ mà không thấy chán, thậm chí quên cả thời gian. Khi làm những việc này, bạn thường cảm thấy tràn đầy năng lượng thay vì mệt mỏi.
• Thu thập phản hồi từ người xung quanh: Hãy hỏi thẳng bạn bè, thầy cô, gia đình: “Thấy em/con/bạn mạnh nhất ở điểm gì?”. Đôi khi người ngoài sẽ nhìn rõ hơn những ưu điểm mà bạn xem là bình thường.

Xác định ưu điểm và nhược điểm bản thân để chọn ngành nghề phù hợp với năng lực

Thực hiện trắc nghiệm tính cách

Trắc nghiệm tính cách là công cụ khoa học, giúp bạn khám phá bản thân và đưa ra quyết định chọn ngành nghề phù hợp một cách hiệu quả. Sau đây là hai bài trắc nghiệm phổ biến và tin cậy nhất mà các thí sinh có thể áp dụng trước khi quyết định chọn ngành:

• MBTI (Myers-Briggs Type Indicator): Phân loại tính cách thành 16 nhóm dựa trên 4 cặp đặc điểm đối lập: Hướng ngoại – Hướng nội, Cảm giác – Trực giác, Lý trí – Cảm xúc, Nguyên tắc – Linh hoạt. Kết quả trắc nghiệm giúp bạn hiểu bản thân hợp với môi trường làm việc nào, ví dụ như năng động, thích khám phá sẽ hợp với ngành Khách sạn, Du lịch.
• Holland (RIASEC): Xác định 1 trong 6 nhóm tính cách, gợi ý ngành nghề tương ứng:
  • R – Realistic (Thực tế): Làm việc tay chân, máy móc → Kỹ thuật Chế biến Món ăn, Bartender.
  • I – Investigative (Nghiên cứu): Phân tích, giải quyết vấn đề → Revenue management, Nghiên cứu thị trường du lịch.
  • A – Artistic (Nghệ thuật): Sáng tạo → Thiết kế tour, nhiếp ảnh du lịch.
  • S – Social (Xã hội): Giao tiếp, giúp đỡ → Hướng dẫn viên, Quản trị Khách sạn, Chăm sóc khách hàng.
  • E – Enterprising (Doanh nghiệp): Lãnh đạo, thuyết phục → Quản trị Lữ hành, Điều hành tour, Sales & Marketing.
  • C – Conventional (Quy củ): Làm việc theo quy trình → Buồng phòng, Kế toán khách sạn, Thủ tục visa.

Lưu ý khi thực hiện trắc nghiệm:

• Giữ tâm lý thoải mái, xem đây là hành trình khám phá bản thân.
• Trả lời trung thực, dựa trên khả năng và sở thích hiện tại.
• Thực hiện mỗi bài 1–2 lần để kết quả chính xác.
• Kết hợp kết quả với tư vấn từ thầy cô hoặc chuyên gia hướng nghiệp để đưa ra quyết định cuối cùng khi chọn ngành nghề phù hợp.

Thực hiện trắc nghiệm tính cách MBTI giúp bạn khám phá bản thân và đưa ra quyết định chọn ngành nghề phù hợp

Tìm hiểu về nhu cầu xã hội hiện nay

Để chọn ngành nghề phù hợp, ngoài việc xác định sở thích và năng lực cá nhân, thí sinh cần nắm bắt xu hướng phát triển xã hội, kinh tế và công nghệ tại Việt Nam. Bối cảnh toàn cầu hóa, kinh tế số và yêu cầu phát triển bền vững đang tái cấu trúc mạnh mẽ thị trường lao động, tạo ra cơ hội cho những ngành nghề mới và mở rộng nhu cầu nhân lực ở các lĩnh vực truyền thống.

Sau đây là các lĩnh vực nghề nghiệp được dự báo có tiềm năng phát triển trong tương lai:

• Công nghệ và dữ liệu: AI, Machine Learning, Data Science, Cybersecurity, Blockchain, FinTech, thương mại điện tử, các ngành này yêu cầu kỹ năng xử lý dữ liệu, lập trình và bảo mật thông tin.
• Y tế và chăm sóc sức khỏe: Y tế số, chăm sóc sức khỏe tinh thần, y sinh học, telemedicine, đáp ứng nhu cầu chăm sóc con người cá nhân hóa và toàn diện.
• Giáo dục và EdTech: Thiết kế chương trình học số, phát triển nền tảng học liệu trực tuyến, đào tạo kỹ năng số, phù hợp với sự chuyển dịch của giáo dục truyền thống lên môi trường số.
• Truyền thông và sáng tạo nội dung số: Thiết kế trải nghiệm người dùng, Digital marketing, sáng tạo nội dung trên đa nền tảng phục vụ nhu cầu tương tác số hóa.
• Môi trường, năng lượng và nông nghiệp thông minh: Quản lý tài nguyên, năng lượng tái tạo, canh tác thông minh, góp phần phát triển bền vững và giải quyết các vấn đề môi trường.
• Du lịch – Dịch vụ và Lữ hành: Nhu cầu nhân lực trong ngành Du lịch đang ngày càng khan hiếm do mức độ phục hồi và tăng trưởng mạnh của thị trường, tạo ra nhiều cơ hội việc làm trong Quản trị Du lịch, Hướng dẫn viên, Dịch vụ Khách sạn – Nhà hàng và trải nghiệm khách hàng.

Ngành Du lịch đang khan hiếm nguồn nhân lực, dự báo tiềm năng nghề nghiệp bùng nổ trong tương lai

Lắng nghe những mong muốn của bản thân

Bên cạnh việc hiểu thế mạnh và nhu cầu xã hội, yếu tố then chốt để chọn ngành nghề phù hợp là xác định rõ những mong muốn và kỳ vọng cá nhân từ công việc. Mỗi người có một tiêu chí riêng, có bạn muốn công việc ổn định, ít áp lực, có bạn lại thích môi trường sáng tạo, năng động, sẵn sàng đối mặt với thách thức để đạt thành tựu và thu nhập cao.

Hãy dành thời gian tự hỏi mình những câu quan trọng sau:

• Bạn muốn công việc mang lại điều gì nhất? Tiền bạc – thăng tiến nhanh, sự ổn định lâu dài, hay cảm giác tự do và sáng tạo?
• Bạn thích môi trường làm việc như thế nào? Văn phòng yên tĩnh 8 tiếng/ngày, hay di chuyển liên tục gặp gỡ khách hàng, ra ngoài trời?
• Bạn chịu được áp lực ở mức nào? Nhẹ nhàng hay sẵn sàng “chơi lớn” để đạt mục tiêu?
• Bạn có muốn công việc gắn liền với đam mê du lịch, ẩm thực, giao tiếp… hay chỉ cần thu nhập cao là đủ?

Xác định rõ những mong muốn và kỳ vọng cá nhân từ công việc chính là yếu tố then chốt để chọn nghề phù hợp

Ví dụ thực tế:

• Nếu bạn thích sự ổn định, ít thay đổi → công việc Lễ tân khách sạn, Buồng phòng, Kế toán khách sạn sẽ phù hợp.
• Nếu bạn yêu tự do, thích gặp gỡ người mới mỗi ngày → Hướng dẫn viên Du lịch, Quản trị Lữ hành, Sales khách sạn chính là chân ái.
• Nếu bạn đam mê sáng tạo và không ngại áp lực → Kỹ thuật Chế biến Món ăn (đầu bếp) hoặc Thiết kế tour – sản phẩm Du lịch sẽ giúp bạn tỏa sáng.

Bên cạnh đó, do các bạn đang ở độ tuổi 17–18 thường chưa có nhiều trải nghiệm thực tế, mong muốn ban đầu có thể chưa hoàn toàn chính xác. Vì vậy, hãy thử chia sẻ thẳng thắn với bố mẹ, thầy cô hoặc chuyên gia hướng nghiệp. Họ sẽ giúp bạn phân tích xem mong muốn đó có thực sự phù hợp với tính cách và hoàn cảnh của bạn hay không.

Những bước chọn ngành, chọn trường phù hợp 

Sau khi tốt nghiệp THPT, việc chọn ngành nghề phù hợp và trường học tương ứng là một quyết định quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến con đường học tập và nghề nghiệp tương lai. Để đưa ra lựa chọn chính xác, bạn nên thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Xác định lĩnh vực nghề nghiệp phù hợp với bản thân dựa trên sở thích và năng lực:

• Dựa trên thế mạnh, kỹ năng và sở thích cá nhân, khoanh vùng những ngành nghề bạn có thể phát triển lâu dài.
• Nghiên cứu triển vọng nghề nghiệp, thu nhập trung bình và yêu cầu kỹ năng của từng ngành.
• Tham khảo ý kiến từ bố mẹ, thầy cô, chuyên gia hướng nghiệp hoặc nguồn thông tin uy tín như cổng thông tin giáo dục, báo chí chuyên ngành.

Bước 2: Tìm hiểu kỹ các ngành đào tạo tại các trường đại học, cao đẳng mà bạn quan tâm:

• Xem xét chương trình học, học phí, cơ hội thực hành và tỉ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp.
• Tìm hiểu môi trường học tập, cơ sở vật chất, hoạt động ngoại khóa và văn hóa sinh viên tại trường để đánh giá sự phù hợp.

Nên tìm hiểu kỹ các ngành đào tạo tại trường mà bạn kỳ vọng muốn xét tuyển để xem tiêu chí có phù hợp với bản thân không

Bước 3: So sánh khả năng bản thân với yêu cầu tuyển sinh của từng trường:

• Đối chiếu điểm số, năng lực học tập và điều kiện kinh tế để chọn ngành và trường phù hợp.
• Tham khảo điểm chuẩn các năm trước để dự đoán cơ hội trúng tuyển và xác định phương án dự phòng.

Bước 4: Lập phương án dự phòng và theo dõi thông tin tuyển sinh chính thống:

• Chuẩn bị phương án xét tuyển khác để tăng cơ hội đỗ nếu ngành học yêu thích có điểm chuẩn cao hoặc thay đổi chính sách tuyển sinh.
• Tra cứu thông tin mới nhất từ website của Bộ Giáo dục và Đào tạo hoặc các trường uy tín.

Thực hiện đúng các bước trên sẽ giúp bạn chọn ngành nghề phù hợp với bản thân, lựa chọn được trường học tối ưu, đồng thời chuẩn bị tốt cho hành trình học tập và phát triển nghề nghiệp tương lai.

Như vậy, biết cách đầu tư thời gian khám phá bản thân, nghiên cứu thị trường và lập kế hoạch cẩn thận sẽ giúp mỗi thí sinh chọn ngành nghề phù hợp, tránh lãng phí công sức và tài chính. Bên cạnh các bước xem xét thế mạnh, sở thích và xu hướng xã hội, việc tìm hiểu kỹ các trường đào tạo uy tín cũng là bước quan trọng để định hướng tương lai. Thí sinh quan tâm có thể tham khảo chương trình đào tạo, ngành nghề và quy trình xét tuyển chi tiết tại Trường Cao đẳng Du lịch Sài Gòn để sẵn sàng nắm bắt cơ hội nghề nghiệp trong ngành Du lịch – Khách sạn – Nhà hàng.