Hố đen thứ nhất mang tên Xu hướng số đông. Hố đen Xu hướng số đông thường rất hấp dẫn, rất hào nhoáng với những nghề nghiệp như mơ, đầy hứa hẹn mà ai trong chúng ta cũng muốn có. Thế nhưng, sai lầm là khi ta chỉ quan tâm tới mặt hào nhoáng qua lời số đông mà không tìm hiểu rõ các yêu cầu của nghề với tư tưởng: “Ai sao mình vậy”, “Nhiều người chọn có nghĩa là “hot””, thiếu sự quan tâm đến nhu cầu của xã hội thời gian tới có cần nghề này nhiều hay không. Hay thậm chí là nó có hợp với khả năng của mình hay không. Sự bỏ qua đó là cực kỳ tai hại với nhiều bạn!

Hố đen thứ hai có tên là Dựa dẫm. Giữa hàng trăm sự lựa chọn nhưng bạn hoàn toàn chưa có một định hướng nào cho mình thì một lời chỉ dẫn, dù là rất ngẫu hứng của một người bất kỳ sẽ như một cái phao cứu vớt. Hoặc với bạn, nghề nào cũng được, bởi bạn luôn có người “chọn giùm, lo giúp”. Nhưng bất kỳ lời chỉ dẫn nào cũng chỉ mang tính chất tham khảo. Chính bạn mới là người chịu trách nhiệm trước quyết định của cuộc đời mình chứ không phải người đã lựa chọn giúp bạn hay bất kỳ ai khác.

Hố đen thứ ba là Phân biệt đẳng cấp. Trong quan niệm của nhiều người, nếu chỉ học Cao đẳng, Trung cấp thì thà không học. Nhưng ở mỗi hệ đều có điểm mạnh của riêng mình. Nếu học Đại học, bạn được cung cấp kiến thức sâu rộng về lý luận thì ở Cao đẳng và Trung cấp bạ được rèn vững tay nghề, một điểm mạnh mà trong xu thế thừa thầy thiếu thợ hiện nay đang hết sức cần thiết.

Hố đen thứ tư là Không hiểu bản thân. Đến gần với kỳ thi nếu bạn vẫn còn đang phân vân không biết mình thích gì, điểm mạnh và điểm yếu của mình là gì thì hãy cẩn thận, bởi chính bạn đang ở trên mép của hố đen rồi đấy! Sự mù mờ về bản thân rất nguy hiểm, nó sẽ khiến bạn dễ sa vào nhiều hố đen khác. Không hiểu mình cũng khiến bạn trở nên quá tự đề cao bản thân hoặc tự ti quá mức. Bạn có thể đã bỏ qua một vài khả năng, một vài điểm mạnh mà chỉ mình mới có và bỏ đi cả cơ hội đến với nghề thật sự phù hợp với mình.

Muốn biết làm sao để có một nghề phù hợp với mình, trước tiên bạn hãy thật sự hiểu rõ bản thân. Mình thích gì và muốn làm gì? Mình có điểm mạnh về mặt nào? Mặt hạn chế của mình là gì? Đây là cơ sở quan trọng nhất cho mọi quyết định của bạn. Kế tiếp, hãy tìm hiểu thật kỹ về những nghề mà mình đang quan tâm. Nghề đó ra sao? Cần những yêu cầu nào để theo đuổi nghề nghiệp đó? Điều kiện làm việc như thế nào? Kể cả những mặt tốt và mặt trái của nghề. Càng hiểu rõ về nghề bạn sẽ càng dễ dàng trong việc nhìn nhận cũng như so sánh giữa các nghề.

Hiểu về nghề cũng bao gồm tìm hiểu xu hướng nghề nghiệp, nhu cầu nguồn nhân lực và triển vọng phát triển trong những năm tiếp theo của nghề mà bạn mong muốn. Nhân lực này có đang dư hay thiếu, công việc tương lai có phát triển hay không. Và bước cuối cùng, hãy đối chiếu và so sánh giữa khả năng của bạn với yêu cầu nghề nghiệp mà bạn mong muốn và xem xét nó trong nhu cầu xã hội. Bạn sẽ tìm ra được đâu là nghề thích hợp với mình nhất. Nếu nghề bạn thích không phù hợp với khả năng của bạn hoặc bạn chưa tìm thấy nghề nào phù hợp với khả năng cảu bản thân thì cũng đừng vội bỏ cuộc, có thể bạn còn những khả năng mà mình chưa bộc lộ hoặc một vài nghề nghiệp mà bạn đã bỏ qua. Hãy tham khảo thêm ý kiến của thầy cô và những người đi trước để có thể nhìn nhận tốt hơn.

Và hơn cả sự phù hợp, đối với bất kỳ nghề nào bạn cũng cần cho mình sự say mê. Niềm đam mê và ham thích với nghề sẽ là thuốc kích thích tốt nhất để bạn trau dồi các năng lực nghề nghiệp cần có và gắn bó với nó suốt cả cuộc đời. Sẽ chẳng có công thức nào là tuyệt đối cho việc chọn nghề của bạn. Nhưng hiểu rõ về mình, hiểu về nghề, về nhu cầu xã hội với nghề là điều không thể thiếu trong lựa chọn của bạn. Và khi có một tâm lý vững vàng, có sự phối hợp hài hòa giữa các yếu tố trên thì việc chọn nghề sẽ không còn là một nỗi niềm khó khăn lắm trăn trở.